Μαζική μη εξουσιοδοτημένη σάρωση των μέσων κοινωνικής δικτύωσης. Ανάλυση βιομετρικών στοιχείων, εισοδήματος, υγείας και δεδομένων Κοινωνικής Ασφάλισης. Υποκλοπή τηλεφωνικών επικοινωνιών. Εντοπισμός μέσω κινητών συσκευών. Παρακολούθηση διαδρομών αυτοκινήτων με αναγνώστες πινακίδων κυκλοφορίας.
Από τότε που ο Ντόναλντ Τραμπ επέστρεψε στον Λευκό Οίκο, η κυβέρνηση των ΗΠΑ χρησιμοποιεί αυτά και άλλα εργαλεία βασισμένα στην τεχνητή νοημοσύνη για να παρακολουθεί και να διώκει χιλιάδες άτομα χωρίς δικαστική εξουσιοδότηση — κυρίως μετανάστες, περαστικούς αλλοδαπούς ή φοιτητές.
Τους τελευταίους τέσσερις μήνες, ο Τραμπ και ο πρώην κορυφαίος σύμβουλός του, ο τεχνολογικός μεγιστάνας Έλον Μασκ, μαζί με τον ιδιωτικό τομέα, επιτάχυναν την εγκαθίδρυση ενός μαζικού κράτους τεχνο-επιτήρησης. Για πρώτη φορά στην ιστορία, η Ουάσιγκτον το παραδέχεται ανοιχτά αντί να το αρνείται.
«Η επιτήρηση στις ΗΠΑ δεν ξεκίνησε με τον Τραμπ, ούτε θα τελειώσει όταν φύγει από τον Λευκό Οίκο. Οι βάσεις του σημερινού τεχνο-κρατικού συστήματος τέθηκαν επί δεκαετίες, με διακομματική στήριξη σε πολιτικές που κανονικοποίησαν παρεμβατικές πρακτικές στην αστυνόμευση, τον στρατό και τον έλεγχο συνόρων», αναφέρει η Μπαχρέινι ακτιβίστρια πολιτικών δικαιωμάτων Esra’a Al Shafei, που μελετά το ζήτημα εδώ και χρόνια, μιλώντας στην εφημερίδα EL PAÍS.
«Το σύστημα αυτό τροφοδοτείται από τεράστιους προϋπολογισμούς προς τις μυστικές υπηρεσίες και τους ιδιώτες παρόχους, πάντα υπό το πρόσχημα της εθνικής ασφάλειας και της πρόληψης εγκλήματος.» Εταιρείες όπως οι Palantir, Anduril και GEO Group παρέχουν στην Ουάσιγκτον τα ψηφιακά εργαλεία για να χτιστεί αυτή η υποδομή επιτήρησης.
Τεχνητή νοημοσύνη και κοινωνικά δίκτυα στο στόχαστρο
Ο Τραμπ συνεχίζει να ενισχύει αυτό το σύστημα. Το Υπουργείο Εσωτερικής Ασφάλειας (DHS) επιβεβαίωσε τον Απρίλιο ότι χρησιμοποιεί το εργαλείο Babel X για τη συλλογή πληροφοριών από τα μέσα κοινωνικής δικτύωσης ταξιδιωτών που ενδέχεται να υπόκεινται σε αυξημένη επιτήρηση. Η Υπηρεσία Μετανάστευσης και Τελωνείων (ICE) παραδέχεται τη χρήση του προγράμματος SocialNet, το οποίο συλλέγει δεδομένα από πάνω από 200 πηγές, όπως Facebook, Twitter/X, Instagram, LinkedIn και εφαρμογές γνωριμιών.
Η Ουάσιγκτον αναγνωρίζει επίσημα ότι ακόμη και η ανεύρεση «αντισημιτικής δραστηριότητας» σε αναρτήσεις —όπως η διαμαρτυρία για τη σφαγή στη Γάζα— αρκεί ώστε οι αρχές να αρνηθούν άσυλο ή υπηκοότητα. Παράλληλα, αμερικανοί αξιωματούχοι ενθαρρύνονται να καταγγέλλουν συναδέλφους τους αν εντοπίσουν «αντι-χριστιανική προκατάληψη», βάσει προεδρικού διατάγματος που υπέγραψε ο Τραμπ τον Φεβρουάριο.
«Η χρήση επιτήρησης στα κοινωνικά δίκτυα για εκφοβισμό, παρενόχληση ή απέλαση είναι αντίθετη με τις θεμελιώδεις αρχές της δημοκρατίας», προειδοποιεί η Paromita Shah, διευθύντρια της αμερικανικής ΜΚΟ Just Futures Law.
Προφίλ πολιτών από ιδιώτες και κρατικούς φορείς
Τα κοινωνικά δίκτυα αποτελούν μόνο την επιφάνεια. Για την τροφοδότηση της αυτοματοποιημένης μηχανής παρακολούθησης απαιτούνται ποιοτικά δεδομένα πολιτών. Μέρος αυτών αποκτάται μέσω αγοράς από μεγάλους data brokers όπως οι Thomson Reuters ή Lexis Nexis, που δημιουργούν εξαντλητικά προφίλ εκατομμυρίων ανθρώπων — έως και 10.000 διαφορετικά στοιχεία ανά άτομο βάσει της διαδικτυακής του συμπεριφοράς: όνομα, διεύθυνση, εισόδημα, αγορές, αγαπημένες δραστηριότητες, ηλικία γάμου φίλων, ακόμη και σεξουαλικό ιστορικό ή συναισθηματικό προφίλ.
Το υπόλοιπο μέρος αυτού του τεράστιου αποθετηρίου δεδομένων συγκεντρώνεται εντός της ομοσπονδιακής κυβέρνησης. Πρόκειται για ένα από τα εμβληματικά έργα του Τραμπ και μέχρι πρότινος του συμβούλου του Έλον Μασκ: το Υπουργείο Κυβερνητικής Αποδοτικότητας (DOGE) υπό την ηγεσία του Μασκ συγκεντρώνει εδώ και μήνες ευαίσθητα επίσημα στοιχεία εκατοντάδων εκατομμυρίων πολιτών από άλλες κρατικές υπηρεσίες — από φορολογικό καθεστώς μέχρι ιατρικούς φακέλους. Ορισμένοι φοβούνται ότι ο Μασκ μπορεί να πάρει μαζί του αυτά τα δεδομένα τώρα που αποφάσισε να αποχωρήσει από τον Λευκό Οίκο.
Τα δεδομένα που συλλέγει το DOGE αξιοποιούνται από την Palantir —με συμβόλαια άνω των $2,7 δισ.— για τη δημιουργία μιας νέας πλατφόρμας απελάσεων για την ICE με όνομα ImmigrationOS. Σύμφωνα με τη σχετική σύμβαση, θα «υποστηρίζει ολοκληρωμένη ανάλυση στοχοποιημένων πληθυσμών» και θα συμβάλει στο ατομικό σύστημα ιχνηλάτησης· το πρώτο πρωτότυπο αναμένεται έως τον Σεπτέμβριο.
Εξοπλισμός παρακολούθησης αιχμής & λογισμικό κατασκοπείας
Οι πλοκάμια του κράτους τεχνο-επιτήρησης είναι πολυδιάστατα. Δεν επεξεργάζεται μόνο δεδομένα· έχει «μάτια» παντού. «Η υποδομή περιλαμβάνει drones με αναγνώριση προσώπου, συλλογή βιομετρικών στοιχείων, αναγνώστες πινακίδων κυκλοφορίας, πύργους παρακολούθησης με κάμερες υψηλής ανάλυσης και αισθητήρες, εργαλεία προληπτικής αστυνόμευσης και εντοπισμό θέσης», εξηγεί η Al Shafei, ιδρύτρια της Surveillance Watch — διεθνούς βάσης δεδομένων για εταιρείες του χώρου.
Τους τελευταίους μήνες το DHS απέκτησε άδειες λογισμικού κατασκοπείας κινητών τηλεφώνων από εταιρείες όπως οι Cellebrite, Paragon Solutions, Venntel και NSO Group (δημιουργοί του Pegasus), σύμφωνα με στοιχεία της Just Futures Law. Η τεχνολογία αυτή επιτρέπει πλήρη πρόσβαση στις συσκευές· υπάρχουν επίσης εργαλεία γεωεντοπισμού κινητών. Έρευνα του περιοδικού Time αποκάλυψε πως γυναίκες που μετακινούνται μεταξύ πολιτειών για άμβλωση ταυτοποιούνται μ’ αυτόν τον τρόπο χωρίς ένταλμα.
Ραγδαία επέκταση – Ποιοι επηρεάζονται περισσότερο
Ανάλυση της Just Futures Law καταγράφει τουλάχιστον 23 νέες τεχνολογίες AI για τελωνειακούς ελέγχους που έχουν καταχωριστεί πρόσφατα από το DHS. Σύμφωνα με έρευνα των New York Times, η ομοσπονδιακή κυβέρνηση έχει επενδύσει $7,8 δισ. από το 2020 σε τεχνολογίες μετανάστευσης σε συνεργασία με 263 εταιρείες.
Ο Τραμπ δεν εφηύρε την τεχνο-επιτήρηση αλλά την υιοθέτησε αδίστακτα. «Η διαδικασία αυτή έγινε απίστευτα γρήγορα· ο Τραμπ διευκόλυνε τις Big Tech να κάνουν όσα ήδη σχεδίαζαν χωρίς καν προσχήματα περί πράσινης ανάπτυξης ή δημοκρατίας», σχολιάζει η Timnit Gebru — πρώην συνεπικεφαλής του τμήματος AI Ethics της Google (ως το 2020), απολυμένη λίγο πριν δημοσιεύσει επιστημονικό άρθρο για τις προκαταλήψεις στα αλγοριθμικά μοντέλα AI εις βάρος μειονοτήτων· σήμερα διευθύνει το DAIR Institute που ερευνά τις συνέπειες της AI στις ευάλωτες ομάδες. «Είναι τρομακτικό· δεν βλέπω καν τους Δημοκρατικούς να μιλούν γι’ αυτό.»
«Από τότε που ο Τραμπ επέστρεψε στον Λευκό Οίκο έχει επιταχυνθεί η εξάπλωση εργαλείων επιτήρησης — πλέον γίνεται πιο επιθετική αξιοποίηση δεδομένων», δηλώνει η Al Shafei. «Βλέπουμε περισσότερες προσκλήσεις ενδιαφέροντος από κρατικές υπηρεσίες προς εταιρείες για ακόμη πιο εξελιγμένα εργαλεία επιτήρησης· αυτή η τάση αναμένεται να συνεχιστεί.»
Οι βασικοί στόχοι του συστήματος – Ανθρώπινα δικαιώματα υπό απειλή
Όλο αυτό το πλαίσιο εφαρμόζεται με σαφείς στόχους: «Τα μέτρα πλήττουν δυσανάλογα μετανάστες, πρόσφυγες, φοιτητές κι ευάλωτες ή χαμηλού εισοδήματος κοινότητες — αν κι η έκταση κι ένταση της επιτήρησης αυξάνεται συνεχώς, το πρόβλημα δεν είναι νέο», υπογραμμίζει η Al Shafei.
Οι συνέπειες της μηχανής που γυαλίζει ο Τραμπ δεν περνούν απαρατήρητες. Έκθεση ΜΚΟ προς τον ΟΗΕ κάνει λόγο για «εξαΰλωση ανθρωπίνων δικαιωμάτων» στα χερσαία σύνορα των ΗΠΑ. «Η στενή σχέση κυβέρνησης – εταιρειών επιτήρησης κι η ένταση των πρακτικών συνιστούν σοβαρή απειλή για τα θεμελιώδη δικαιώματα», σημειώνει ο Michael De Dora της Access Now. «Η κυβέρνηση Τραμπ βάζει την εθνική ασφάλεια πάνω ακόμη κι απ’ τα ανθρώπινα δικαιώματα.»
Πηγή: elpais.com
